Türkiye’de boşanma sürecinin karmaşık yapısında ilerlemek, özel uzmanlık gerektiren bir hukuk bilgisi ister. Türk hukuk sistemi; özellikle evliliğin sona erdirilmesi, mal paylaşımı, velayet ve nafaka konularında kendine özgü aile hukuku yaklaşımına sahiptir.

Bu hukuki detayları doğru anlamak, hem Türk vatandaşları hem de Türkiye’de boşanma işlemleri yapmak zorunda kalan yabancılar için son derece önemlidir. Türkiye’de boşanma hakkında bilgi arayan birçok kişi; dil engelleri ve yerel hukuk düzenini bilmemekten dolayı ciddi zorluklarla karşılaşmaktadır.

Bu kapsamlı rehber, Türkiye’de boşanma avukatlarının nasıl çalıştığını ve Türkiye’de boşanma sürecine başlamadan önce bilmeniz gereken tüm temel noktaları net bir şekilde açıklamaktadır.

Türk Hukuk Sistemi ve Aile Hukuku

Türk hukuk sistemi, kıta Avrupası hukuk geleneğine dayanmakta olup, son yüzyılda önemli reformlarla geliştirilmiştir. Türkiye’de aile hukuku esas olarak Türk Medeni Kanunu tarafından düzenlenir ve kanunda 2002 yılında yapılan kapsamlı değişikliklerle evlilik ve boşanmada daha modern, dengeli ve Avrupa standartlarına uyumlu bir yapı oluşturulmuştur.

Bu reformlar, mal paylaşımı ve çocuk velayeti gibi konularda cinsiyet eşitliğini güçlendirerek daha adil bir yaklaşım sağlamıştır. Türk aile hukukunun temel ilkelerini bilmek, boşanma sürecinin detaylarını anlamadan önce gereklidir.

Aile hukukuyla ilgili tüm uyuşmazlıklar, uzmanlaşmış Aile Mahkemeleri tarafından görülür. Bu özel mahkemeler, evlilik, boşanma, velayet, nafaka ve diğer tüm aile içi uyuşmazlıkların profesyonel bir şekilde ele alınmasını sağlar.

Türk Hukukuna Göre Boşanma Nedenleri

Türk hukukunda iki ana boşanma türü vardır:
Anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma.

Anlaşmalı boşanma (anlaşmalı boşanma davası)

Eşlerin evliliği birlikte sonlandırma ve tüm konularda uzlaşma sağlaması hâlinde gerçekleşir. Mal paylaşımı, velayet ve nafaka konularında mutabakat sağlandığı için süreç daha hızlıdır.

Çekişmeli boşanma (çekişmeli boşanma davası)

Eşlerden birinin boşanmak istememesi ya da tarafların temel konularda anlaşamaması durumunda açılır. Türk hukukunda çekişmeli boşanma için kabul edilen başlıca nedenler şunlardır:

• Evliliğin temelinden sarsılması

• Aldatma

• Hayata kast, kötü muamele veya onur kırıcı davranış

• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme

• Terk

• Akıl hastalığı

“Evliliğin temelinden sarsılması” ilkesi, mahkemelerin boşanmayı onaylayabilmesi için en sık kullanılan hukuki gerekçedir.

Türkiye’de Mal Paylaşımı

Türk Medeni Kanunu’na göre mal paylaşımı, malların edinilme zamanına göre belirlenir.

• Evlilik içinde edinilen mallar, tarafların ortak malı sayılır ve eşit olarak paylaşılır.

• Evlilik öncesi mallar, kişisel hediyeler veya miraslar ise kişisel mal sayılır ve paylaşıma dâhil edilmez.

2002’de yürürlüğe giren edinilmiş mallara katılma rejimi, Türkiye’de varsayılan yasal mal rejimidir. Buna göre taraflar, evlilik boyunca edinilmiş malların değer artışının yarısı üzerinde hak sahibidir.

Uluslararası evliliklerde veya farklı ülkelerde bulunan taşınmazlar söz konusu olduğunda mal paylaşımı daha karmaşık hâle gelir. Bu nedenle uluslararası hukuk bilgisine sahip uzman bir boşanma avukatı bu tür davalar için vazgeçilmezdir.

Çocuk Velayeti ve Nafaka

Türkiye’de velayet kararlarında temel prensip çocuğun üstün yararıdır. Geleneksel olarak küçük çocuklarda anneye velayet verilse de modern hukuk yaklaşımı, mümkün olduğunda ortak ebeveynliğe destek vermektedir.

Mahkemeler velayet kararını şu kriterlere göre verir:

• Çocuğun yaşı ve cinsiyeti

• Çocuğun her bir ebeveynle olan duygusal bağı

• Ebeveynlerin bakım ve eğitim sağlama kapasitesi

• Çocuğun ev, okul ve sosyal çevre uyumu

• Ebeveynlerin fiziksel ve ruhsal durumu

• Çocuğun görüşü (yaşına uygunsa)

Genellikle bir ebeveyn “velayet sahibi” seçilirken, diğer ebeveyne kişisel ilişki (ziyaret) hakkı tanınır. Velayeti alamayan ebeveyn çocuğun giderleri için iştirak nafakası öder.

Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ebeveynin ekonomik durumuna göre belirlenir ve şartlarda önemli değişiklik olması hâlinde mahkemeler nafakayı yeniden düzenleyebilir.

Eşler Arası Nafaka ve Mali Destek

Türk hukukuna göre nafaka türleri şunlardır:

• Tedbir nafakası (dava sürecinde geçici destek)

• Yoksulluk nafakası (ekonomik açıdan zor duruma düşecek eş için)

• İştirak nafakası (çocuk için)

Nafaka miktarı belirlenirken mahkeme şu unsurları dikkate alır:

• Evliliğin süresi

• Eşlerin evlilik sırasındaki yaşam standardı

• Yaş ve sağlık durumu

• Eğitim ve iş bulma imkânı

• Evliliğe yapılan katkılar (maddi veya manevi)

• Tarafların kusur durumu

Nafaka yükümlülüğü, alacaklı eşin yeniden evlenmesi veya fiilî birliktelik yaşaması hâlinde sona erer.

Türkiye’de Uluslararası Boşanma Davaları

Yabancılar ve uluslararası evliliklerde boşanma süreci daha karmaşık olabilir. Yetki, uygulanacak hukuk, nafaka kararlarının tanınması gibi konular özel uzmanlık gerektirir.

Türkiye, özellikle Lahey Sözleşmeleri kapsamında birçok uluslararası anlaşmaya taraf olduğundan, yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi mümkündür.

Uluslararası boşanmalarda dikkate alınması gereken başlıca konular:

• Hangi ülkenin boşanmaya bakmaya yetkili olduğu

• Hangi ülke hukukunun uygulanacağı

• Boşanma kararının diğer ülkelerde geçerli olup olmayacağı

• Uluslararası nafaka ve velayet kararlarının icrası

• Çifte vergilendirme ve mali yükümlülükler

Bu nedenle yabancıların, hem Türk aile hukukunu hem de uluslararası aile hukukunu bilen avukatlarla çalışması son derece önemlidir.

Doğru Boşanma Avukatını Seçmek

Boşanma sürecindeki en kritik karar, doğru avukatı seçmektir. Deneyimli bir avukat, davanın sonucunu ve sürecin zorluğunu büyük ölçüde etkiler.

Türkiye’de boşanma avukatı seçerken şunlara dikkat edilmelidir:

• Benzer davalarda deneyim

• Aile hukuku, mal paylaşımı ve uluslararası hukuk bilgisi

• Yabancı dil yetkinliği (özellikle yabancılar için kritik)

• Net iletişim ve ulaşılabilirlik

• Şeffaf ücretlendirme

• Önceki müvekkil değerlendirmeleri

Yabancılar için, hem Türk hukukunu hem de kendi ülke sistemini bilen çok dilli avukatlarla çalışmak büyük avantaj sağlar.

Av. Aykut YAVUZ